Her birimizin duyduğu Muz Cumhuriyeti, uluslararası politikada siyasi açıdan istikrarsız, ekonomik açıdan bir ya da birkaç tarımsal ürünün üretimine ve ihracatına bağımlı ve genellikle yolsuzluklarla iç içe küçük bir seçkinler grubu tarafından yönetilen ülkeleri küçümseyici anlamda kullanılan siyasi terim.
Peki, neden elma değil de Muz Cumhuriyeti?
Honduras, 20. yüzyılın başlarında United Fruit Company’nin etkisi altında önemli bir rol oynayan, “muz cumhuriyeti” olarak bilinen ülke olmuştur. United Fruit Company’nin büyük etkisi, Honduras’ın iç siyasetini etkileyerek, yüksek vergiler talep eden bir başkanı devirmelerini ve yerine yeni birinin seçilmesini sağlamışlar.
1871 yılında Amerikalı demiryolu şirketi sahibi Henry Meiggs, Kosta Rika hükûmeti ile imzaladığı demiryolu inşa anlaşması çerçevesinde inşaat çalışmalarına başlamış. Ancak aynı dönemde inşaat şirketi, düşük maliyetli bir yiyecek kaynağı arayışında olduğu için inşa etmekte olduğu demiryolu hattı boyunca muz yetiştirmeye başlamışlar.
United Fruit Company, muz ticaretinin karlılığını fark ederek, Latin Amerika’da geniş topraklar satın almış ve 1899 yılında United Fruit Company adıyla bu ticareti neredeyse tekeline almış, aynı zamanda bulunduğu ülkelerin siyasetini de etkileyebilen bir güç haline gelmiş.
Bu yapılanma, Amerika’nın kendi ekonomik yarıküresinin bir parçası olarak kabul ettiği 1823 tarihli Monroe Doktrini ile uyumlu bir şekilde Amerika’nın bölge ekonomisini ve siyasetini şekillendirmiştir. Terim zamanında “muz cumhuriyeti” veya “muz devleti” gibi ifadelerle tanımlanırken, özellikle Soğuk Savaş döneminde daha yaygın hale gelmiş.