Gökkuşağı, yağmur sonrasında ortaya çıkan güneş ve güneş ile birlikte gökyüzünde beliren farklı renklere verilen isimdir. Gökkuşağı, güneş ışınlarının su damlalarına çarpması ve kırılması ile oluşan yansımadır. Gökkuşağı; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor olmak üzere yedi renkten oluşur. Gökkuşağı hakkında merak edilenleri ve gökkuşağı oluşumunun nasıl gerçekleştiğini bu yazıda anlatacağız.
Gökkuşağı, gökyüzünde gördüğümüz en güzel doğa olaylarından biridir. Gökkuşağı, yağmur sonrasında ortaya çıkan güneş ve güneş ile birlikte gökyüzünde beliren farklı renklere verilen isimdir. Gökkuşağı, güneş ışınlarının su damlalarına çarpması ve kırılması ile oluşan yansımadır. Gökkuşağı; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor olmak üzere yedi renkten oluşur. Gökkuşağı hakkında merak edilenleri ve gökkuşağı oluşumunun nasıl gerçekleştiğini bu yazıda anlatacağız.
Gökkuşağı nasıl oluşur?
Gökkuşağının oluşumu, ışığın prizmadan geçerken renklere ayrışmasına çok benzeyen bir süreçtir. Güneş ışığı, beyaz ışık olarak adlandırılan farklı dalga boylarındaki ışınların bir bileşimidir. Farklı dalga boylarındaki ışınlar, bir prizmanın içinden geçirildiği zaman farklı açılarla kırılır (bir kez prizmaya girerken bir kez prizmadan çıkarken). Böylece beyaz ışık kendini oluşturan farklı renklerdeki ışıklara ayrışır. Kırılma açısı kırmızı renk için en büyük, mor renk için en küçüktür.
Gökkuşağı, güneş ışınlarının su damlalarının içine girerken ve çıkarken birer kez kırılmaya uğramasıyla oluşur. Ayrıca damlaların içindeyken birkaç kez yansıyabilirler. Işınlar damlaların içinden çıkmadan önce bir kez yansıdıkları zaman renklerin dıştan içe doğru kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert, mor olarak sıralandığı gökkuşakları oluşur. Işınlar iki kez yansıdığı zamansa renklerin sıralanışı tersine döner. Işık ışınlarının iki ya da daha fazla kez yansımasıyla da gökkuşakları oluşabilir. Ancak böyle gökkuşakları genellikle çok solgundur.
Gökkuşağı neden çıkar?
Gökkuşağının çıkması için iki şart gereklidir: Güneş ışığı ve su damlaları. Gökkuşağı genellikle yağmur sonrasında çıkar. Çünkü yağmur sonrasında atmosferde nemli bir hava ortaya çıkar. Havada küçük damlalar halinde tanecikler yer alır. Yağmur sonrasında çıkan güneş ışınları, havadaki serbest damlacıklara çarpar. Bu çarpma sonunda ortamları değiştiği için kırılma meydana gelir. Kırılma sonunda da renkler ortaya çıkar ve yansır.
Gökkuşağının görülebilmesi için Güneş’in ufkun üzerinde yaklaşık 40 dereceden fazla yükselmemiş olması gerekir. Bu yüzden yer yüzeyinden bakıldığında gökkuşakları yarım bir çember biçiminde görünür. Ancak yüksek bir dağın tepesinden ya da yükseklerde uçan bir uçağın içinden baktığınız zaman tam bir çember biçiminde gökkuşakları görebilirsiniz.
Gökkuşağı hakkında ilginç bilgiler
Gökkuşağı, her zaman gördüğümüz ve hayranlık duyduğumuz bir doğa olayıdır. Gökkuşağı hakkında bazı ilginç bilgileri sizlerle paylaşmak istiyoruz:
- Gökkuşağı kelimesi anlam olarak “yağışlı kemer” anlamına gelen Latince arcus pluvius’dan gelir.
- yüzyılın sonuna kadar gökkuşağının nasıl oluştuğu hakkında kimse bir görüşe sahip değildi. İlk olarak Isaac Newton, ışığın prizmadan geçerken renklere ayrıştığını göstererek gökkuşağının oluşumunu açıkladı.
- Gökkuşağı, aslında tam bir daire şeklindedir ancak bakış açısına göre sadece ufuk çizgisine kadar yarım daire şeklinde görülür. Gökkuşağının tamamını görmek için yüksek bir noktadan bakmak gerekir.
- Gökkuşağı, herkesin kendi bakış açısına göre farklı görür. Yani iki kişi aynı anda aynı gökkuşağını göremez. Çünkü gökkuşağı, ışığın su damlalarından yansıdığı açıya bağlı olarak değişir.
- Gökkuşağı, sadece güneş ışığı ile değil, ay ışığı ile de oluşabilir. Ay ışığı ile oluşan gökkuşaklarına aykuşağı denir. Ancak aykuşakları çok soluk olduğu için görmek zordur.
